(PSYCHLOGY SILENCE) - CILMI NAFSIGA AAMUSNAANTA

 Waxaan aragnaa qaar kamida ah dadka oo runtii u muqda kuwo aan raaxo lahayn rajada laga qabo iney aamusnaandaan.marka la fiiriyo dhamaadka xilliyada dib-unoqoshada,aamusnaanta qaar kamida dadka waxay  ku raaxaystaan aamusnaanta,halka kuwa kale ay san jeclayn.

 Aamusnaanta ayaa la ogaaday iney kicineyso koritaanka maskaxda : sanadkii 2013,daraasad lagu sameeyay qaab dhismeedka maskaxda iyo shaqadda ayaa lagu ogaaday in ugu yaraan laba saacadood oo aamusnaan ah ay kadhalan karto abuuritaanka unugyo cusub oo maskaxda ku xiran bàrashada iyo dib u soonoqoshadda. Waxaa kale oo suurta gal ah in aamsunaantu,marka qaar ay haboon tahay inaad aamusnaanto. 

Waxaa cad in aamusnaantu ay awood u leedahay,sida awood kasta oo kale waxaa loo isticmaali karaa in lagu xanuujiyo ama lagu bogsiiyo oo laga yabee iney tani tahay sababta ay dadku si kala duwan uga jawaabaan. Micnaha aamusnaanta waa kalinimo,gooni-isku tug ama qallafsanaan.waxaa loo isticmaali karaa in lagu muujiyo kabixitaanka shucuurta,diidmada ama xitaa ciqaabta. 

Erayga aamusnaan waxaa inta badan loo-adeegsadaa micno darro: Shirqool aamusnaan ah,kor u qaadida xijaabka aamusnaanta. Addunka mshquulka badan,ee buuqa badan ayaa u muuqda iney ka baqaan aamusnaanta. Aamusnaanta micnaheedu waa kaalinimo,gooni-usocod ,qalafsanaan intaas oo micno kabadan ay leedahay aamusnaantu. 

 Faa’iidooyinka cilmi-nafsiga aamusnaanta: 

Faa’idooyinka waxaa ka mid noqonn karra hal-abuurnimo,diirada saarid,is-xakameyn,wacyigalin nafeed. Aamusnaanta waxaa loo isticmaali karraa si togon iyo si dadban ba sidaa derteed waxay saameyn ku yeelan kartaa xiriirkeena. Badankeenu waxaan si cad u xaqiijinaa farqiga u dhaxeeya aamusnaanta aan la ogolayn iyo tan xaqiijineysa in waxa aan sheegayno si dhaba loo dhagaysto. Adeegsiga aamusnaanta waa micno badantahay mararka qaar aamusnaanta faa’ido ayay nooleedahay,wakhti waaxu joognaa ay na an facayso Soomaalidii hoorre maahmaah ay kaga hadleen aamusnaanta *(Af daboolan waa dahab) oo micnaheedu yahay qof aamusan afkiisu waa dahab sababtoo ah Mar walba hadaad hadal badantahay micno gooniya mayeelanayo hadalkaaga,ugu dambayna waxaad ku dhici dontaa god oo waad fashilmi doontaa. Allaah(sw) waxa uu quraankiisa ku yiri”Hadii ay kulla hadlaan jaahiliintu kudheh Nabad galyo”(yacnii hala sii doodin)” Suubanaheen(NNkH) waxa uu xadiith ku yiri “wax qayr ah ku hadal ama iska aamus”. Xikmad ayaa oranaysa “CARABKAAGU WAA ABEESO EE YOWSAN KUQANiiN” CILMI-NAFSI 100 Xikmad kale ayaa na dhahaysa “BADANAA INTA GEESI LAGA BAQI JIRAY OO LOO DILAY CARAB KIISA AWADIIS QABRI KU JIRA”. Waxaad ogaataa aqristow hadii Hadalku yahay qalin AAMUSKUNA Waa Dahab. Maahmaah daan soomaaliyeed aayaa tiri “CAQLIGAAGA iyo CILMIGAAGA YAR AAMUSNAANTA Ayaa Lagu kabaa” Qofka wanaagsani waa qofka aamusnaanta badan waayo aamusku waa xigmad. Waxa aad kunabad gali kartaa adduun iyo aqriraba waa inaad afkaaga ilaashataa Maalinta qiyaame ee Baaxada wayne wax alle wixii aad hadal sheegtay waa lagu horkeeni donaa xasuusnow aqriste

Where women look at men from the first perspective (psychology) ---Meelaha ay dumarku Ragga ka eegaan Aragtida koobaad (cilmi-nafsi)

 Sida aynu wadda ognahay dumarku waa dad aragti dheer marka la joogo dhanka Ragga gayaan kooda ah ee ay Haddal wadaagta yihiin ama Haasaawe mideeyo sidookalana waa dad aad ugu fiican u fiirsiga dagdaga ah iyo ka felcelinta dhanka Ragga marka la joogo kulanka ama aragtidda koobaad Haddaba Buugan waxaaad ku Baran doontaa Habka ay dumarku u kala shaan dheeyaan Ragga iyo dooqyo badan ay ka mid yihiin,anigoo ka soo qaadaya shan nuuc oo ay inta badan wadaagaan dumarku kana midaysan yiniin: 

1: labiska ama xaragadda dusha: marka ay inantu aragto ninka waxay aragtidda koobaad isha kudhufataa qaabka uu u lamisan yahay iyo zarragadda ka muuqatta sidda labiska uu xiran yahay midabkiis inuu saacad xiran yahay kabihiisa muraayaddaha ama oo kiyaalaha indhaha Iwm,marka intaa laga yimaado wasay iyaduna ka qayb qaadataa xaalka uu markaas ku sugan yahay markii ay gabadhu indhaha ku dhufatay miyuu fadhiyay miso wuu taagnaa masoconayay madad buu usheekay nayay misa taleefan buu ku hadlaayay. 

2: qaab-dhismeedka jirkiisa: sidaynu wadda ognahay qof kasta wuxuu jecelyahay qof qaab-dhismeed qurux badan leh oo indhahaaga iyo kuwa dadka kalaba soo jiidanaya tanina waxay ka qayb qaadanaysaa eeg madda ay dumarku iu qiimeeyaan Ragga aragtidda koobaad sidookale waxaa iyaguna jirra aragtiyo ay dumarku ku kala duwan yihiin oo aaanan uga Hadlin Buugani laakiin waxaan si guud uga Hadlayaa meelaha ay isku-mid ka yihiin .

 3:Timihiisa: inkastoo dumarku ay ku kala duwan yihiin Aragtidaan,qaabka ninka timaha u jarto ama xiiseeyo ,laakiin Timihiisa iyo nuuca ay u jaran yihiin waxay qayb wayn ka qaataan eeg madda dumarku ku qiimeeyaan aragtida Hore ama aragtidda koobaad,laakiin badan kood waxay isku-raac san yihiin sidda yara kala-sarraysa u jarta ee aan aadna u dheerayn aadna u gaabin ,anigoo ka tagaynin dhankii garkana sidookale Habluhu ma jecla ninmaka garka wayn ee waxay ka helaan garka sidda qurruxda badan ujaran ee aan waynayn qaarkoodna garkaba kama helaan ama ma jecla waxayna ka mid tahay aragtiyaha ama dooq yadda lagu kala duwan yahay. 

4: indhihiisa ;waxaa jirta mid ay dumarku isku wadda raac san yihiin oo ah inay ka helaan Ragga indha waaweyn leh indhaha ninku inay waaweyn yihiin waxay ka qayb qaadataa soo jiidashada aragtidda koobaad ee gabadha,inkastoo aynan abuuritaanks illaahay ku gafaynin Haddana waa mid zaqiiqa ah tanni waayo  sugaan badan oo soomaaliyeed baa Haweenka indhahooda amaantay laakiin maadaama dhaqankeena Suuban uusan Ragga amaanin oo aysan Ragga amaanta lahayn ,oo Ragga geesinimadda iyo deeqsinimadda iyo Haddal yaqaan nimadda iyo aftahan nimadda loo daayay Haddana wakhtigan dambe dhalin tan joogta badan koodu siyaabo kale ayay u eegaan quruuxdda iyo doorashadda gayaanka waana lagu kala duwan yahay Badanka Rag iyo dumarba taas ,maadaama uu wakhtigii is badelay Hablihiis Hore qudhoodu amaano tirro badan oo gaara ayay la haaueen,laakiin Hadda wakhtigaan aan joogno waxkasta sidii Horre maaha oo waynu lasoconaa taas,maadaaama uu na Hugaaminayo is-bedelka xiligga oo aan Halkii horre lagu dhaganaan karrin . 

5:Socodka: socodka ninku wuxuu qayb wayn ka qaataa Hubqaadkiisa iyo Haybo bodiisa ninba ninka uu ka socodka wacan yahay wuu ka soo jiidasho badan yahay xagga dumarka waayo dumarku ma jecla ninka dheereeya ee socodka booba ama sidda dag daga ah usocda ee waxay ka helaan ninka ku qarragooda socodka ee sidda dagan usocda in markii ay gabdhu indhaha kugu dhufatay aad soconaysay ama tilaab sanaysay waxay maskaxdeeda ku keentaa xasuus iyo hal qabsi xitaa Haday hablo badan kugu arkeen xiligaa waxay qaarkood xasuusanayaan oo ay oranayaan Alla ma inankii socodka wanaagsana baa ,Hadaba taas waxay noo iftiiminaysaa socodku inuu isku koobsanay aragtidaada koobaad. 

6: Haddalada dabac san: waa qodob ay dumarku badnkood ay xooga saaran,Ragga hadalka dabac san leh dumarka qaarkood way ka helaan,kadibna waxay aaminaan  inuu nin fiican yahay oo ay san Hadal xumi ka soo bixin,Halka ay san dumarku jeclayn Ragga hadalka qalafsan ama Ragga aan Haddalada fiican adeegsan. 6: Hab-dhaqan: dumarka qaar waxay marka Horaba eegaan hab-dhaqanka ninka, kadib marka ay ku qancaan ayay is-tusaan inay muddan tahay,meelaha ay dumarku hab-dhaqanka ka eegaan waxaa kamid ah qaabiliadda,salaanta,ixtiraamka,dabeecad,dulqaadka,ha dalada wanaagsan,qaddarinta,balan ilaalinta degenaanta,iyo sifooyinka wanaagsan ee muujiyo ninku.

 7: Afmiishaar nimo: waa calaamad kale oo eegaan dumarku marka ninku sheekaynayo,Haduu afmiishaar yahay wuxuu isticmaalaa hadallo iyo erayo macaan oo isku toosan,taasina waxay dhexqaadaa qalbiga gabadha,waxayna kubiirtaa xiiso gaar ah,oo ay ninkaas uhayso,Horra loo yiri “afmiishaarnimaddu musixirnimo” Ragga afmiishaarinta ahi waxay sameeyaan dhacdooyin iyo sheekooyin iyo been iyo khiyaali ku dhasan,oo ay kusoo jiitaan Haweenka,way adag tahay in sheekadiisa been la moodo,waayo qaabka iyo siduu u dhigay ayaa heer sare ah. Raggaan gabadhii la sheekaysa waxay sicad u qiimaynaa haddaladiisa iyadoon kafiirin meelaha kale kaliya uun ka qiimeysay hadlka uu adeeg sanayo. 

8: furfurnaanta: qodobka kani guudahaan dumarka badankoo wuxuu uleeyahay qiimo 80% furfurnaantu raga waxay u saamaxaysaa inay cidkasta la hadlaan una sheekeeyaan. Dumarka qaar waxay neceb yihiin Ragga xirxiran oo aan cidna la-fal gelin “dumar waa sheeko” waxaan ula jeedaa  dumarku waxay jecelyihiin nin inta badan usheekeeya mid kamid ah daraasado lagu sameeyay waxaa kamid waxay oranaysaa dumarku ma’aamusi karaan muddo toban daqiiqo wax ka badan,intaas wixii kabadan waxay bilaabaan sheeko ,marka qodob kaan waa mid saamayn kuleh dhinaca dumarka. 

9: ninka jooga dheer: qaab-dhismeedka dheer ee raggu waxa ay kamid tahay astaamaha sida wayn Haweenku u qiimeeyaan,Ragga leh joog iyo qaab-dhismeed dheer aad ayay haweenku ujecel yihiin ,waxaana la sheegayn in Raga dhaadheer noqdaan kuwa ugu saamaynta badan soo jiidashadda haweenka marka la barbar dhigo Ragga gaagaaban,Haween badan oo dookha Ragga la waydiiyay waxay ubateen inay jecelyihiin Ragga dhaadheer. 

10: Ragga jidh ahaan xoogan: waa astaan casrigan si wayn u tixgaliyaan dumarka wakhtigaan jooga,Haween badan ayaa wax laga waydiiyay dookha Ragga waxay si dhib yar uga jawaabeen inay jecelyihiin Ragga muruqyada waaweyn ama jidh ahaan udhisan. Muruqyadda caloosha ,gacmaha iyo garbihiisuna duuban yihiin. Haweenka casrigan ma jecla Ragga buuran ama cayilan ee aan murqohoodu duubnaynin ,waxayna si hab-sami leh u neceb yihiin Ragga caloosha leh. Ragga waxaan leeyahay socodka iyo labiska inaga Habeeya Hablahana waxaan leeyahay quruxda waa asturnaanta ee

six sign to know someone think about you! (6 calaamado lagu ogaan karro inuu qofi kaa fikirayo:

 6 calaamadood ayaa lagu ogaan karaa arrintaan waxaa jira mowduucyo badan oo cilmi-nafsi ah sheegayana inuu qofk kaa fikirayo wakhti kasta waxaana arrintaan ka hadlay jaamacaddo iyo maarakiis oo addunka ku kala yaala, iyagoo sameeyay is-barbar dhig texliina ah iyagoo kasoo saaray calaamado aad ku ogaan karto qof kaa fikirrayo inuu jiro aduunka waxaana ku soo koobayaa Beyaankan: 

1: markaad qof ka fekirayso si joogta ah: Hadda tahay qof kafikira qof cayiman si joogta ah oo maalin la ah,waxaa jirta suura galnimo ah in qofkaasi uu asna sidookale kugu fekirayo waxàana shardi ah inay jirto cilaaqo iyo xariir su kiin xiraysa labadiina ama ay jirto inaad la haday deen xariir Horre,ka fekerkiisaan joogtada ah wuxuu cilaaqo la leeyahay aqoonta horre ee aad iskulahaydeen taasoo muujineysa inaad siinayso muhiimad gaara,muhiimadaa aad siinayso ayuu qofka kalana dareemayaa inuu jirto wax aan dabiici ahayn oo adinka dhaxeeya labadiina taas oo ka dhigaysa asigana inuu kaa fekiro ,fekirkan labada dhinacba noqday manoqonayo  mid is-la eg markasta ama isku wakhti ah wuxuuna ku kala-duwanaayaa hadba wakhtiga iyo meesha la joogo. 

2: inaad-si kadis ah u dareento inaad ka fogaaday:marka ay kugu dhacdo xaalad aad dareento kala fogaan qof aad isku dhawaday deen markii horre xaaladdan oo ekaata mid dhab ah,Haddaba xaaladaan waxaa dhacaysa inuu qofka kalana kaa fikirrayo adiga qudhaada.

 3 : marka uu qof ku soodhawaado: sida ay qabaan culumada ku xeesha dheer luqadda jirka,marka uu qof kusoo dhawaado qofkaasi wuxuu soojeedinayaa Dareemahaaga ama inuu kaa Helo macluumaad kugu saabsan taasina waxay caddaynaysaa inuu qofkaasi kaa fekirayo si joogta ah markasta oo aad ka maqan tahay inay labada qof isku soo dhawaadaan waa calaamadaha ku tusinaya inay meeshaa jirtu in labada qof oo midba midka kale kafikirayo. 

4: Dhoola caddeynta: Hadaad aragto qof si kadis ah isaga soo Hor baxdeen adinka oo horray u balamin dabeed uu kuu dhoola caddeeyo inta badann qofkaasi waxa uu noqdaa qof kaa fekirrayo muddo kaas oo si kadis ah isaga soo Hor baxdeen dibadeed isaga oo aan is ogaynn kuu dhoola cadeeyay. 

5: kulanka Hal meel: inaad aragto qof usocda meesha aad usocoto si kadis ah waxaa dhici karta in qofkaasi sina uu kaa fikirayo adiga. 

6: is-bedel dareen oo kadis ah: tan micnaheedu waxaa weeye adiga oo iska-farraxsan adigoo ku jirra xaallad qosol iyo wanaag ah inaad si kadis ah isku-bedesho sidookalana oo uu isku-bedello dareen kaagu oo aad dareento murrugo taasi waxay ku tusinaysaa inuu jiro qof aad saaxiib tihiin ama qof kuudhow oo kugu qaali ah oo u murugoonaya xiiso uu adiga kuu qabbo dabadeena ay ku qabato murugadii isaga Haysatay oo kale.

which girl have seven charters don't move your live!! Gabadha 7dan callaamadood leh waligaa haka tagein ( cilmi-nafsi):

 Dumarka wanaagsani waxay lee yihiin astaamo badan oo wanaagu hoy u yahay balse mid ba mid ayay ka sii fiican tahay iyadoo ay sidaa tahay inaga soomaali ahaann kaalin muhiima ayay haweenku kaga jiraan nolosha guud iyo tan gaarka ah ba inkastoo ay badan yihiin maahmaahyada soomaaliyeed ee laga yirri haweenka ee qeexayya awoodooda iyo kartidooda iyo kaaalinta bulshadda ama qoyska ugu jiraan haddi aan mid kamid ah soo qaato waxay dhahahaysaa maahmaahdu “ninkaa kaa xaass fiican waligaa ma gaarirtid” u jeedada maahmaahdani waxay tahay darrajadda uu raga dheer yahay ninka xaaska wanaagsan haystaa ,ragga oo dhami way jecel yihiin inay helaan gabdh boqoradda ah oo dumarka ugu sarraysa laakiin intoodda badani wax lagu xusho daraasado dhanka cilmi nafsiga ah waxaa lagu ogaaday in gabadha 7arimood lagaa helaa at tahay tan ugu wanaagsan uguna muddan ee ninkii helaa uu nasiib  lee yahay faa’idooyinkas waxay ku anfacayaan marka ay gabadhaas tilmaamahaas leh noqoto adiga xaaskaaga ee illaahay qaddaray inay marwo kuu ahaato sidaa oo ay tahay raggu isku dooq maaha laakiin hadii aad mar uun haasaawo la wadaagto gabar sifooyinkan leh ha’sii dayn ee ku farro adeeg.

 1: dulqaadka:mid kamid ah astaamaha lagu garto dumarka ama gabadha wanaagsani waa dulqaadka gabadha ama inanta ah inay dulqaadato micnaheedu maaha inay qof liita tahay oo wax kasta ka aamusa una samra laakiin gabadha u dulqaadata waxyaabo badan kamid ah caqabaddaha nolosha xilliyadda adag marak qof kale qalad ka dhaco ka caqli badisa ee u dulqaadata waa gabar cajiib ah ogow sidookale marka ay marwadaadu fursad kuu siiso inaad go’aaano dag dag gaadho waxay kaa caawineysaa inaad ku dhiirato xalinta dhibaatooyinkaaga gaarka ah iyo kuwa qowskaaga ba hadiise ay naqoto mid aan waxbo kuugu dulqaadan karrin markuu qilaaf yar idin dhax yimaaddo uu saameyn ku yeesho waxaa suurta gal ah inay farxadiinu dhaamaato sidaas darteed gabadha dulqaadka badani waa gabar udub dhaxaad ah ee ogow.

 2: gabadha ku dhiirigelisa mar walba: majiro ama wuu yar yahay qof tilibaabo fiican samayn karra isagoo aan haysanin qof dhiirigeliya oo u muujiya garab istaag kawaran haddii ay garab kaaga taagan tahay gabar ku dhiirigelinaysa inaad fulliso oo gaarto u jeedooyinka noloshaada sida xaqiiqadda ah inta badan dadku waxay dhahaan guul kasta oo uu nin gaaro waxaa sabab u ah oo ka dambaysa qof dumar ah taas micnaheedu waxaa weeye in dhiirigelintu gabadha ay ku sin karto awood xad dhaaf ah iyo tamar badan oo aad caqabad kasta uga bareeri karto waana sababta ay san nolloshu uga maar min inay gabari ku dhiirigeliso oo ku tusto inaa tahay halyay waxkasta awood u leh inuu qabto.

 3 : gabadha daacadda ah : addunyada maanta la joogo aad bay u adag tahay in la helo qof daacad ah taasina waa sababta ay daacadnimaddu u noqotay mid kamid ah astaamaha dumarka wanaagsan marka ay lamaanahaaga ama gacalisadaada kuu sheegto runta wax kastana ay daacad kaga tahay waxaa hubaal ah inaad ka sarayso ragga kale ee gow middaa, sidookale waxaad ogaataa marwo kasta ama gabar kasta hanoqoto hooyadaa macaan wallaashaa, xaaskaaga gacalisaddaada inay kuu wanaag san tahay inaad la saaxiibto dakana uga dhawaato taas micnaheedu waa in iyadduna kuu noqonayso daacad si boqolkiiba boqol ah naf iyo maalna ay kuu hurayso

 4 :gabadha cafiska badan: dhamaanteen waxaynu dhahnaa haddallo uu xanaaq inaga keenay iyo ficilllo dhaamaantood inaynu saamaynaa aysan naga ahayn dhab oo marxallado gaara ay nagu la filayn Sidookale waxaynu samaynaa oo inaga dhaca qallalaad maadaama aynu nahay bani’aadam haddaba gabadha cafiska ku horrayso marka uu qilaaf dhaco ama mushkiladi timaado waa boqorad ah ee la soco ,waayo dumarku ma jecla inay cafiska ku horeeyaan ama inay dadku iyagu hor cafiyaan intooda badana waxay u yaqaanan ficilkaas haday sameeyaan inay doqonimo u tahay laakiin ogow haddii aad aragto gabar kucafidda marka uu qilaaf ama qallad  idin dhax yimaaddo waa gabar dumar dhaaftay 

5:gabadha garashadda leh: gabadha wanaagsani kama fikirto dumarkii aad horray u soo shukaaan satay ama u soo guursatay sidookale kuma mshquusho inaad hadda dumar kale shukaan satto iyo inkale waa gabar kalsooni badan isku qabta oo nafteeda la han wayn tahay waxayna aamin san tahay ninka iyadda helaa inuu dumarba ilaa wayo dama cooda iyo la hadal kooda, waxayna ka kasbataa qofka ay nolosha la waddaagayso kalsooni badan Sidookale gabadha garashadda leh meel cidla ah kama masayrto mana baarto wax walba oo aan haboyn ee sicaadiya ayay u daristaa xaaladdaha soo kordha marka ragow gabari waa garashee ogaadda 

6: gabadha naxariista badan: inta badan dumarku waxay caan ku yihiin naxariis balse way ku sii kala xeer dheer yihiin gaara ahaan marka ay arrintu ku saabsan tahay ninka ay nolosha la wadaagayaan ,sidaynu wadda ognahay aaddami ahaan naxariista kama maarano oo dhamaan teen waynu wadda jecel nahay in la inoo na xariisto ,haddii ay xaaskaaga kula qaybsato dhibaatooyinka naftaada haysta ama caqabaddaha nolosha waxaad naxariisteeda la helaysaa awood aad ubadan oo aad ku tamarisa mar walba sidaas darteed hadii aad xariir la leedahay ama ay xaaskaaga tahay gabar naxariis badan waxaa tahay nin sabiib badan waxaase waa jib kugu ah inaad garato xaaskaaga ama gacalisadaada kaalinta ay noloshaadda kaga jirto 

7:Gabadha farxadda ama dhoola cadaynta badan :sidaan wadda oganahay farraxaddu waxay kaalin muhiima kaga jirtaa nolosheena gabadha farxadda badan ama markasta dhoola caddaysa agteeda laguma caajiso xitaa haddi mushkulidda ku hayso ay badan yihiin, agteeda ayaa neecow farxaded ka helaysaa kuna ilaa waysaa mushaakilkii ku haystay oo dhan sidaa Sali lamid ah ninka nolosha lawaddaago gabar farxaamad ahi wuu ka nasiib badan yahay ragga waayo reerkiisu waa reer ay farxaddu biyo dhigtay sidaas darteed haday xaaskaagu tahay gabar farxad badan kuu siisa ama gacali sadaadu tahay mid ag joogeeda aad farxad badan ka hesho u mahad celi una sheeg inay tahay hadiyad rabi ku siiyay.

psychological tips in a women marines (seduction). Hanashadda dumarka (cilmi nafsi)

Darraasaddo kala duwan oo lagu sameeyay dumarka ku nool caalamka waxaa la ogaaday inay jiraan haddalo ay dumarku si gaar ah u jecel yihiin,kuwaasoo dareen siinaya inay qiimo wayn ku lee yihiin ninka ay xariirka la lee yihiin agtiisa ,lix hadal oo kamid ah haddaladaas ayaan buugan ku baran doontaa si raguna ay u hellaan hub ay ku hantaan qalbiyadda dumarka ay daneeynayaan,dumarkuna ay u helaan erayadda ay u baahan yihiin inay maqlaan 

 1: waan jecelahay si’da aad u fakarto: marka aad u sheegto gabadha inaad jeceshahay hab faker keedda, waxay darree meysaa inaad qiimeynayso shakhsiyadeeda in kabadan inta aad qiimeynayso muuqaalkeeda dusha. waxaad ogaataa gabar kasta uu culays wayni ka haysto sida ay u qurxin la hayd muuqaalkeeda sare gaar ahaan marka ay la joogto ninka uu xariirka kala dhaxeeyo sidaas  darteed ayay wakhti badan u galiyaan ka shaqaynta quruxdeeda ,iyadoo ay taasi jirto marka ay gabadhu dareento inuu ninku kaliya danay naynin quruxdeeda ee uu daney nayo caqligeeda shakhsiyadeeda iyo faker keeda waxay dareemeysaa in culays badani ka dagay iyo inaad qaddarin badan u hayso iyadda.

 2: waan jecelahay inaan dhagaysto hadalkaaga: dumarku waa kuwa jecel inay markasta ka sheekeeyaan wax yaabaha ay soo arkeen waxyaabaha ay qabteen, iyo xitaa mushaakil kooda gaarka ah laakiin dhibta ugu badani waxaa weeye inta badan mahelaan cid siwaanagsan udhagaysta oo ay uga waramaan arrimahaasi xitaa hadii ay helaan markasta mahelaan, sidaas darteed marka uu wiil kuu sheego gabadha inuu jecelahay inuu dhagaysto hadalkeeda inuu jecelahay waxyaabaha ka dhacay musalsalka ay daawato ama waxyaabaha ay wadda sameeyeen iyadda iyo saaxiibaheeda waxay darreemeysaa dareen aad u qurrux badan waxaadna u soo jiidanaysa si waali ah. 

3: waxaan kugu jecelahay sidda Aad tahay : hadalka kani waa mid kamid ah haddallada ay dumarku badan kood isku raaceen inay muhiim tahay gabadha inay ka maqasho ninka ay xariirka la leedahay sababtoo ah hadalkani wuxuu ka dajinayaa culays wayn waxay dareemaysaa inay san ku qasbanayn inay wax ka badasho nafteeda waxayna agtaada ka helaysaa xasi looni ay markasta soo doonato ,bal sawiro adigoo nin ah marka aad gabadha aad wadda sheekay sataan kuu sheegto inay  kugu jeceshahay sida aad tahay iyo xaalad kasta dareen nuucee ah ayaad dareemi lahayd? Waaba iyadoo laga yaabo inaad qanac sanaan badan ka dareemayso muqaalkeeda miisaan keeda iyo sida ay dadku u arkaan. 

4: fiicnaan lahaydaa hadaan mar horre ku baran lahaa: hadalkan wuxuu ka turjumayaa inay noloshaada ku jirto waliba aad ka qoomamay nayso inaadan wakhti horre la kulmin marka ay intaas kaa maqasho gabadha aad mustaqbalka ka rabto waxay dareemaysaa inaad ku qanacsantahay inay noloshaada ku soo biirto ,isla markaana aad ku fara adeegi doontid inaad ilaashato kuna fara adeegto markasta oo aad eraydaa u sheegtay waxaad arkaysaa iyadda oo noqotay gabar kale oo cusub waayo waxaa siisay tamar farxadeed iyo darreen firfircooni ah.

 5: waan ku jeclaan donaa hadii uu misaankaagu noqdo laba boqol oo kiilo: hadalka layaabka kale ee aad maqlaysaan marka uu ninku usheego gabadha ina raaciyo sikasta uu miisaan keeda noqdo xittaa hadii uu u aad ubatto waxay gudaha ka darremaysaa farxad aan la soo koobi karrin. Dumarka iyo miisaanka badan waxaa kadhaxeeya xariir nacayb iyo dagaal ah laga yabaa in raggu badankoo inayn aad kula jeclayn inuu miisaankooda kordho iyo in kale,laakiin dumarka agtooda waa mowduuc khatartiisa watta ,waxaana laga yaabaa hadii aad gabar kula kaftanto inay buran tahay inuu eraygaas uu ku riddo niyad jab iyo kalsooni darro wayn sidaas darteed usheeg markasta gabadha aad lasocoto inaad ku jeceshahay sikasta uu miisaankeeda  yahay waxaa tusaysaa inaadan ku jeclayn inay leedahay jir isku dheeli tirran ama buuran ee aad xaallad kasta ku rabto waxaa dhacaysa in gabadhu ka fakarto maadaama aad sikasta ku jeceshahay inaa tahay ka qurra ee u qalma inay miisaankeeda iyo caafimaad keeba u ilaaliso waxaad arkaysaa iyadoo ka taxaddraysa cuntadeeda iyo korarka miisaan keeda 

6: waan ku jeclaan doonaa: Xitaa hadii aad 80 jir noqoto oo jirkaagu is baddalo wax yaabaha kale ee dumarka badankood dagaallka kula jiraan waxaa ka mida da’day iyo in wajigooda duu duumo waa sababta ay wakhti badan u galiyaan qurxinta wajigooda sidaas derteed marka ay kaa maqasho gabadhu inaad jeclaan doonto si kasta oo ay gaboobowdo wajigeedana u duu duumo waxaad u direysaa laba fariin

 1: Inaadan waligaa ka tagi doonin ee la joogi doontid.

2: In isbedelladu wakhtigu ku sameyn doono jirkeeda iyo wajigeeda aanu is bedelli doonin.kuwaasi waxay ahaayeen qodobo ay dumarku ay jecelyiihin in ladho ama qof xariirka kala dhaxeeyo uu adeegsan karro, is midaas cagsigeeda dumarkuna way adeeg san karaan qodobadaan oo ragga waa ku oran karaan laakiin 80% dumarka ayaaa ku haboon.

The relationship among psychology and Love (XADHIIDHKA KADHAXEEYA CILMI NAFSIGA IYO JACAYLKA

 jecaylku waa in laba qof is-ku mar daneeysta yaal noqdaan. Cilmi nafsiga jacaylka muxuu ka yiri in badan oo dadyowga dunida ka tirsan ayaa aminsan inuu jiro jacaylka aragtida koowaad. Halka culimada cilmi nafsiga ay ku tilmaameen dareen sojidasho leh oo fudud oo aan gaarsiisnayn heerka jacaylka dhabta ah. Darrasad ay sameyeen culimda cilmi nafsiga ee jaamacadda groningen ee dalka Netherland,ayaa lagu baaray jiritaanka “jacaylka aragtida koowaad” natiijadii cilmi baaristaan kasoo baxday ayaa noqotay in darrenka dadka ee aragtida koowaad uu yahay mid soo jiidasho jireed oo fudud oo ay la socoto mowjado ka helitaan xoogan.

 Darrasadaan ay culumada cilmi nafsiga ay sameeyeen ayaa waxaa ka qayb galay 396 qof oo intooda badan ah arday jarmal iyo nederland uu kala dhashay,ardey daan waxay sameeyeen kulamo wakhti kooban ah oo muddo 90 daqiiqo iyo 20 daqiiqo oo kale ay isku arkeen. Dhakhaatiirta cilmi nafsiga ayaa ogaaday,labo siyaabood oo saameyn kara sida aynu xadhiidh u bilaawi karno iyo sida aynu u joogteyn karno. 

Midkood waxa uu qiyaasaa heerka mudnaanta aynu siino Marka ugu horreysa ee aad qof la kulanto iyo saadasha hore ee aad ku ogaann karto, inaad isku haboon tihiin,halka kalana qiyaas suurta galnimada uu xadhiidhkaasi ku sii jiri karo. Hadii ay dhibaatooyin la soo dersaan waxaana la yidhaahdaa aragtiyaha muuqda ee xadhiidhka,waxaa dhici karta in sigaar ah qofka uga fakari karo sida uu uqabali karo,inuu jiro jacayl dhab ahi,laakiin arintaasi maha mid aynu sicad, ugala sheekaysano dadka ama aynu dhaadanahay.

 Marka aynu xadhiidh cusub bilaawayno,labad siyaabod ee aan horay u soosheegnay waxay ay natusi karaan,in aad suurta gal utahay,in qofku la hadlo qofka uu xadhiidhka kala dhaxeeyo ama u uga fiirso karo dhaliilaha uu qof kale lahaan karo xitaa hadiba aynu lahayn kala duwanaashaha aragtiyada dadka ayaa keenta in lafahmo dookh dadka kale qaarkood ayaan fahmi karin. Astaamaha jacaylka ee cilmi-nafsi:

 Daraasado dhowr ah oo ku saabsan xariirka jacylka oo ay sameeyen xeel dheerayaasha arrimaha jacaylka ayaa sheegay astaamaha lagu garto qofka jacaylka dhabta ahi hayo ama uu halleelo,taas oo aad ku garan karto ,hadii aad isku aragto astaamahaan in jacayl dhaba ahi ku hayo:

  1: qofka sida dhabta ahi wax u jecel ,waxuu illaaliyaa sharafta lamaahana kale ee u jecelyahay in kabadan sida uu udaryeelo naftiisa. 

2: lammaanaha aad sida dhabta ah aad u jeceshahay waxa uu noqdaa ka u dambeeya aad habeenkii ka fikirto iyo ka u horreya aad ka fikirto subaxii.

 3: qofka jacaylka rasmigaa halleelo,si dhab ah ayuu u ilmeeyaa una oo yaa markasta oo uu xasuusto lamaanaha uu jecelyahay. 

4: markasta oo uu soodhaco telleefankiisu qofka sida dhabta wax u jecel waxa uu aad u doorbidaa inuu noqdo codkii lamaanaha uu sida dhabta ah u jeclaa.

 5: markasta oo uu soogalo qol dad badani ku jiraan waxa uu indhaha la raacaa ama indhaha qac ku siiyo muqaalka aragtida lamaanaha uu jeclyahay isaga ama iyadda. 

6: Hadii u ogyahay halka uu joogo lamaanaha uu jeclyahay masaafaday doonto ha u jirtee wuu u baholyoobaa waana u tagaa. 

7: Hadii lamaanaha aad jeceshay uu la socdo rag ama dumar kale,waa inuu muqaalkeeda ama muqaalkiisa uu sigaara kaaga sooc naadaan bidhaan ahaan musaafo ka durugsan kuwa kale.

 8: marka uu ku soo eego lamaanaha aad jeceshay ee ay indhihiinu is qabtaan waa uu naxaa ama way naxdaa garaaca wadnahaagana si aan caadi ahayn ayuu u sii kordhaa. 

9: markasta waad ka fikirtaa,wax kasta oo aad ragtana way ku xasuusiyaan jecaylkiisa ama jacaylkeeda,waxaadna jecashay hadal haynta iyo warka lamaanaha aad jeceshay iyo maqalka codkiisa ama codkeeda ilbiriqsi kasta. 

10: qofka jacaylku biyo kadhigaa kuma dhiirado inuu sicaadiya ula hadlo,lamaanaha uu jeclyahay markasta oo uu la hadlana waxa u dareemaa fikir naxdin saa id ah,kalgacalka ogii. Hadaba si aad aragtidaan ufahmtid waxaad ka jawaabtaa su’aalahaan marka aad halkaan soo gaartid.

Important of psychology , (MUHIIMADA UU LEEYAHAY CILMI NAFSIGA:)

 Cilmi nafsigu wuxuu dadka ka caawin karaa iney hagaajiyaan go’aan qaadashadooda, maareynta cadaadiska iyo hab-dhaqanka ku salaysan fahamka habdhaqankii hore Si ay sifiican u saadaaliyaan hab dhaqanka mustaqbalka. Sidoo kale cilmi nafsigu waa aqoon loo bahanyahay CILMI-NAFSI  maxaa yeelay wuxuu sahlaa dadka iney si fiican u fahmaan sida ay maankoodu ushaqeeeyo,taasna waxay noo sahlaysaa in cudurrada maskaxda aan si fiican u fahano oo markaas si fiican u maareyno. 

Waxaa kaloo cilmi nafsigu ka caawiyaa dadka,maamulida xariirka ay la leeyihiin kuwa hareerahooda jooga sida, asxaabta,walaalaha,waalidka,xaaska,,Dariska iyo wixii la mida isla mar ahaantaana wuxuu inaga caawin karaaa hadaan barano cilmi nafsiga,sida loo dhiiri galiyo kuwa murugsan ama walaaca qabo,adigoo taloyin sii karaya kadib aad siwanaagsan u dhagaysato dhibaatada u qofkaas tabanayo.

 Guud ahaan cilmi nafsigu wuxuu la shaqeeyaa caafimaadka maskaxda iyo maanka. Cilmi nafsiga bulshada wuxuu ka caawineyaa iney fahmaan sida jirka iyo maskaxdu u wadda shaqeeyaan. Aqoontaas waxay ka caawin kartaa ggo’aan qaashada iyo fogaanshaha xaaladaha walaaca leh,sidookale waxay ka caawin kartaa maareynta wakhtiga,dejinta iyo gaaritaanka yoolka Anshaxa-hoosaadka cilmi-Nafsiga:

 Cilmi nafsiga waa mid baahsan maanta ,anshax hoosaadyo kala duwan ama qaybaha cilmi nafsiga ayaa si weyn loo aqoon san yahay oo inta badan laga faa’idaysto warshaddo kala duwan,qaar kamid ah hab-hoosaadka CILMI-NAFSI  cilmi nafsiga waxaa kamid ah: -

cilmi-Nafsiga qoyska oo mararka qaarkood loo yaqaan daaweynta qoyska,waxa ay diiradda saartaa nidaamyadda dadka dhexdooda ah ee laga helo qoyska. Cilmi -nafsiga ciyaaraha wuxuu diirada saaraa sida arrimaha cilmi nafsiga u saameyn karaan wax qabadka ciyaartoyga. 

Ganacsiga-cilmi nafsiga ganacsigu wuxuu diirada saaraa waxtarka goobta shaqadda ama ururka iyadoo loo marayo daraasadda dadka iyo dhaqanka guud ee goobta shaqadda. Warbaahinta-cilmi nafsiga warbaahintu wuxuu diirada saaraa xidhiidhka kakan ee kadhaxeeya warbaahinta iyo saameynta ay ku leedahay habdhaqanka aadanaha. Forensic- cilmi nafsiga dambi baarista waa hab lagu barto shakhsiyaadka ku lug leh nidaamka sharciga, sida markhaatiga khubarradda ama kuwa ku jira baarista dambiyadda. 

DUGSIYADA CILMI NAFSIGA: 

Waagii hore ama wakhtiyadii horre dhakhaatiirta cilmi nafsiga waxay isku raac sanaayeen hal iskuul, balse wakhtigaan hadda la joogo iskuullada cilmi nafsigu way bateen, aragridda iskuulladaas ay ka mididay san yihiin waxaa waaye, fikirka aadanaha. Dhakhaatiirta cilmi nafsiga waxay inta badan ku soo qaateen fikraddo iyo aragtiyo cusub oo kalla duwan,kuwa soo socda ayaa ah CILMI-NAFSI 

 qaar kamidda ah iskuullada waawayn ee fikirka ee saameeyay aqoonteena iyo fahmkeena cilmi nafsiga dhakhaatiirta cilmi nafsiga dugsiyada ayaa sidookale awood u leh inay bixiyaan cilmi baarista dugsiyadda,aqoon is waydaarsi. 

Structuralism iyo functionalism: Dugsida Hore ee fikirka Structuralism-ku waa falsafad iyo hab ka samaysan aragtiyo cilmi-nafsi structuralism-ku waa u janjeer xagga ciliga ah oo doonaayo inuu fahmo oo sharaxo xaqiiqadda bulshada marka la eego dhismayaasha bulshadda. Qaab dhismeedyada waxaa lagu qeexaa iney yihiin qaababka iyo qaababka xariirka bulshadeed iyo iskudarka ka dhex jiira qaybo ka kooban qaybaha bulshadda.

 Structuralism-ka waxaa si wayn looga tix galiyaa inuu yahay schoolkii ugu horreeyay ee fikirka cilmi nafsiga. Aragtiddani waxay diirada saartay sidii loo kala jabin lahaa hababka maskaxda ee qaybaha aasaasiga ah.

 mufakiriintii waa wayneed ee la xariirtay qaab-dhismeedka waxaa kamid ahaa Wilhelm wundt iyo edward Titchener. Ahmiyada qaabdhismeedku waxay aheed yareenta-geedi socodka maskaxdeed ee ku aaddan waxyaabah aasaasiga u ah Qaab-dhismeyaashu waxay adeeg sadaan farsamooyin ay ka mid yihiin dhex-dhaxaadin si ay u falaan qeeyaan geedi-socodka guddaha ee maskaxda aadanaha. CILMI-NAFSI 

Functionalism-ka waa aragti ku saabsan dabeecadaha maskaxda sida laga soo xigtay dhakhaatiirta maskax ee cilmi nafsiga . Waxaa loo sameeyay falcelin ku aadan aragtiyaha dugsiyada qaab-dhismeedka fikirka waxaana si wayn u sameeyay william james functionalism-ka: shaqadeeda waxay aheed howllaha maskaxda iyo la qabsiga. Waxaad buugaan ku baran dontaa afar school oo cilminafsiga ama afar manaa Hij: 

1: Duggsiyada dabeecadda ee fikirka cilmi nafsiga (behaviorist school of throught in psychology) 2: dugsiyada fikirka nafsaaniga ah (psychoanalytic school of thought) 

3: dugsiga fikirka Aadanaha(Humanistic school of thought) 

4: gestalt of psychology. 

1-Dugsiga Dabeecada fikirka aadanaha: Ayaa ku adkaysanaaya in dabeecadaha lagu sifeyn karo si cilmiyeysan iyadoo loo tixgalinaayo dhacdooyinka ee guddaha ama dhismayaasha mala awaalka ah sida fikrada iyo caqiidooyinka,taasoo ka dhigaysa dabeecada wax soo saar badan oo diirada la saarayo fahamka nafsiga Dadka ama xayawaanka. dugsigaan waxaa aasasay john B.waston 18781958, sanaddkii 1913 wuxuu ku dooday in cilmi nafsiga uu CILMI-NAFSI 24 yahay sayniska dabiiciga ah oo arragtidiisa lagu xaddiday dhacddooyin la arki halkaas oo dhacdooyinka kaliya ee sidda dhabta ah loo qiyaasi karo ay ahaayeen dabeecadda noolaha.

 2: Dugsiga Fikirka Maskaxda: Dugsigaan waxa uu ka ciyaraa door muhiima doorka cilmi nafsiga iskuullka ee maraykanka iyo kanada ayaa aad uga duwanaan karra doorka cilmi nafsiga iskuulkaani ayaa si aad ah ugu xirnaa sharciga dadwaynaha iyo waxbarashadda ardayda naafada ah iskuulkani wuxuu xarrumo badan ku leeyahay 48 dal. International school waa iskuul cilmi nafsi oo uu aasaasay sugmund freud Dugsiga fikirkaani wuxuu xoojiyay saameynta maanka iyo miyirka ku leeyahay dabeeecada freud wuxuu beeniyay in maskaxda aadanaha ay ka koobantahay saddex walxood oo ah id ego iyo superego.Sugmund freud wuxuu ahaa aabihii dugsigaaan.

 3:Dugsiga fikirka aadanaha (Humanistic school of thought) Dugsigaani wuxuu ina barayaa waxa Bani aadan nimo tahay iyo waxa la yiraahdo cilmi nafsiga aadanaha. CILMI-NAFSI  Waa maxay Bani’aadamnimadu? … Bani-aadamnimaddu waa falsafad adkeynaysa muhiimada ay lee dahay arrimaja aadanaha halkii la eegi lahaa arrimaha diinta,rabbaniga,ama ruuxa. Bani-aadannimdu waxay salka ku haysaa fikrada ah in dadku lee yihiin ma’suuliyad xagga an shaxa is ay u hogaamiyaan nolol si yshaqsi ahaan u guddanayso isla mar ahaantaana gacan ka gaysanaysa wanaaga dadka. Bani-aadamnimdu waxay xoo jineysaa muhiimadda qiyamka iyo karaamadda aadanaha . Sidookale waxay soo jeedinaysaa in dadku ay dhibaatooyinka ku xalin karaan adeegsiga sayniska iyo caqliga. Bani-aadamnidu waxay diirada saaraysaa sidii dadka looga caawin lahaa iney si wanaagsan u noolaadaan. Humanistic school bani-aadan nimaddu waa mowqif falsafadedd iyo anshaxeed oo xoga saaraya qiimaha iyo wakiilka bani-aadamka,shaqsi ahaan iyo waddar ahaan waxayna guud ahaan doorbidaan fikirka muhiim ah iyo caddaynta. Fikirka bani-aadann nimaduu wuxuu qabaa in dadka aan lagu soo koobi karin qaybo laakiin taa badalkeeda ay yihiin dad dhan oo leh sharaf waayo aragnimadooda waa in la qiimeyaa.

 Dugsiga kani waxaa uu nabarayaa tallooyin,aan ku hormarin karno nafteena waxaana rajaynaa inay aad kuu CILMI-NAFSI 26 an fici donaan aqriste:  Samee aragti ku saabsan waxa aad rabto inaad gaarto  Tixgali waxa aad aamin santahay iyo qiimahaaga.  Barro inaad aqbasho naftaada iyo dadka kale.  Diirada saar inaad ku raaxaysato waayoarragnimadda halkii aad ka gaari la hayd hadafyo.  Joogtee rajadda wanaagsan.